Onamudaj -
definicja i historia gatunku
Onamudaj - jeszcze nieusankcjonowany obecnością w słownikach terminów literackich, ale już posiadający swoją krótką, lecz burzliwą historię, gatunek literacki przynależący do nurtu poezji niepoważnej, miniaturka liryczna, o satyrycznym, choć niekoniecznie, wydźwięku. Stanowi parafrazę, trawestację, lub parodię drugiej strofy ballady Adama Mickiewicza "Świtezianka". Napisany zazwyczaj, jak pierwowzór, strofą stanisławowską.
Za praojca gatunku należy uznać nieświadomego faktu stworzenia go - Adama Mickiewicza, który w latach 1819-1822 napisał balladę "Świtezianka", wydaną w zbiorze "Ballad i romansów" w Wilnie w 1822 roku.
W drugiej strofie tejże ballady Wieszcz napisał:
"Ona mu z kosza daje maliny,
A on jej kwiatki do wianka;
Pewnie kochankiem jest tej dziewczyny,
Pewnie to jego kochanka".
(Adam Mickiewicz)
Powyższa strofa określana jest mianem stanisławowskiej a więc takiej strofy czterowersowej, która zbudowana jest następująco: wersy I i III są 10-zgłoskowe i rymują się ze sobą, a po 5 sylabie następuje średniówka; wersy II i IV są 8-zgłoskowe i rymują się ze sobą, ale brak tu średniówki. Porządek w strofie stanisławowskiej panuje także w sferze akcentów: zwykle wersy dłuższe liczą po cztery zestroje akcentowe; wersy krótsze - po trzy. W powyższej strofie występują rymy gramatyczne, krzyżowe, abab, żeńskie, w parze aa - rym jest niedokładny, w parze bb - dokładny.
Tak scharakteryzowaną strofę stanisławowską należy uznać za wzorcową strofę klasycznego onamudaja, zaznaczając, że w historii gatunku pojawiały się onamudaje odbiegające w mniejszym lub większym stopniu od powyższego wzorca.
Zapraszam do przeczytania dalszej części artykułu i zapoznania się z wyborem kilkudziesięciu onamudajów moich onamudajów na:
Copyright © Mariusz Parlicki 2016 -2024
Designed by Mariusz Parlicki 2016 -2024